Er spelen veel factoren mee wanneer de prijs van electriciteit gaat stijgen of dalen. Het weer bijvoorbeeld heeft invloed op de vraag en aanbod van electriciteit. Als het gaat om de prijs elektriciteit dan schommelt die mee met de markt. Deze markt gaat tussen de landen Duitsland, Frankrijk, Benelux en het Verenigd Koninkrijk. Niet alleen wordt de markt beïnvloed door de vraag en het aanbod, maar ook door de geopolitieke actualiteit en de grondstoffenprijs.
Het weer speelt een belangrijke rol
In sterke mate wordt de prijs elektriciteit bepaald door het weer. Als het koud weer is dan zal de vraag naar energie groter zijn. Bij warm weer is dat ook mogelijk dat er vraag is naar energie omdat je koeling nodig hebt. De kosten elektriciteit kunnen dan gaan stijgen.
Is er een harde wind of veel zon dan zullen de kosten elektriciteit dalen. Het aanbod van elektriciteit neemt dan ook toe. In sommige gevallen met veel zon en wind kan het voorkomen dat er negatieve dagprijzen zullen ontstaan.
De CO2-uitstoot bepaalt de prijs
Een steeds belangrijkere factor bij de kosten van elektriciteit is de uitstoot van CO2. Voor elke brandstofsoort wordt dagelijks berekend hoeveel CO2 vrijkomt, en dit speelt een directe rol in de prijs die je betaalt voor energie. Hoe hoger de uitstoot, hoe groter het aandeel dat in de energiekosten wordt doorberekend. Dit maakt CO2 niet alleen relevant voor het milieu, maar ook voor je portemonnee. Door hierop te letten en slimme keuzes te maken, kun je kosten verlagen en tegelijkertijd bijdragen aan energie besparing en een duurzamere energievoorziening.
Het geldt niet voor alle vormen van electriciteitsproductie. De prijsschommelingen van de CO2-uitstoot kan dan verschillen. De gascentrales zullen minder CO2 uitstoten dan bijvoorbeeld kolencentrales. Als er energie gehaald wordt uit kerncentrales dan is de prijs van het CO2 niet van toepassing.
De veranderingen van vraag en aanbod zijn van grote invloed
Alle elektriciteit kan nog niet efficiënt worden opgeslagen, waardoor de prijs sterk afhankelijk is van vraag en aanbod. Veranderingen, zoals onderhoud aan een energiecentrale, kunnen de energieprijzen beïnvloeden. Ook de toename van duurzaam opgewekte energie heeft invloed op de kosten. Door te kiezen voor oplossingen om slim en duurzaam te verwarmen, kun je je energieverbruik optimaliseren en kosten besparen, terwijl je bijdraagt aan een duurzamere toekomst.
De prijs van elektriciteit wordt bepaald door de verhouding tussen beschikbare energiebronnen, oftewel het aanbod, en het verbruik, oftewel de vraag. De vraag kan per uur of dag verschillen, maar vertoont ook patronen: ’s nachts en bij warm zomerweer is het verbruik laag, terwijl het in de ochtend, avond en wintermaanden juist hoog is. Het gebruik van een efficiënt WTW systeem kan helpen het energieverbruik te optimaliseren en onnodige kosten te verminderen.
De inkoopprijs van energie
Elektriciteitsprijzen kunnen per leverancier verschillen, omdat de inkoopprijs van elektriciteit dagelijks wisselt. Wanneer een leverancier energie op een gunstige dag inkoopt, kan hij zijn klanten betere tarieven bieden dan concurrenten. Daarnaast mag een leverancier een marge op de inkoopprijs rekenen. Energie vergelijken loont daarom altijd. Voor grotere verbruikers of huishoudens met zwaardere apparaten kan een 3 fase aansluiting bovendien efficiënter en stabieler zijn.
De groothandelsmarkt stelt de handelsprijs vast
Op de groothandelsmarkt kunnen leveranciers energie tot drie jaar vooruit inkopen. De handelsprijs wordt bepaald door de markt en beïnvloed door factoren zoals gas, olie, CO2-emissierechten, kolen, vraag en aanbod, het weer en geopolitieke omstandigheden. Op de termijnmarkt worden de energieprijzen vastgelegd via bijvoorbeeld ICE-Endex voor elektriciteit en TTF ICE-Endex voor gas. Dit heeft ook invloed op apparaten zoals airconditioning, waarvan het energieverbruik afhankelijk is van de actuele tarieven.
Als er een onbalans is tussen inkoop en verkoop, wordt dit afgehandeld op de spotmarkt. De onbalans is het verschil tussen het ingekochte en het gebruikte, bijvoorbeeld via APX voor elektriciteit of LEBA voor gas. Op de spotmarkt loop je risico op prijsfluctuaties, die soms hoog kunnen zijn. Een alternatief is inkoop “over the counter” bij een leverancier. Investeren in zonnepanelen kan helpen om zelf energie op te wekken en deze risico’s te beperken.
De leveranciersopslag
Een leverancier kan een leveranciersopslag krijgen. Dat is een vergoeding die een leverancier krijgt voor de kosten van de levering. Dat kan bijvoorbeeld zijn:
- Inkoop groothandelsmarkt
- Programmaverantwoordelijkheid
- Administratie (mutatiebeheer, facturatie en communicatie)
- Risico opslagen
Een leveranciersopslag is ook afhankelijk van wat je wenst. Meestal is dit rond de 5% van de leveringsprijs.
Hoe komt de energieprijs tot stand?
De prijs van de energie hangt dus af van verschillende factoren. Dit bepaalt ook wat de kosten elektriciteit voor jou gaan zijn. We zetten de factoren voor je op een rij:
- De grondstofprijzen van kolen, gas en olie
- Politieke klimaat (relatie tussen een leverend en afnemend land)
- De verhouding van vraag en aanbod
- Economische ontwikkelingen (draait de economie goed dan is er een hoge afname van energie en hogere prijzen
De duurzaamheidsopslag
Een duurzaamheidsopslag is een vergoeding voor het leveren van duurzaamheidscertificaten en de bijbehorende dienstverlening door een leverancier. Deze opslag varieert tussen 1 en 60 procent, afhankelijk van de leveringsprijs en het type certificaat. Voor elektriciteit is de duurzaamheidsopslag relatief laag, terwijl deze voor gas hoger ligt. Dit kan ook invloed hebben op energie-intensieve apparaten zoals airconditioning, waarbij de operationele kosten deels door deze opslag worden bepaald.
Hoe komt de leveringsprijs tot stand?
De leveringsprijs van elektriciteit en gas is eigenlijke afhankelijk van drie onderdelen. De duurzaamheidsopslag, de leveranciersopslag en de handelsprijs spelen een belangrijke factor in de prijs van elektriciteit. Samen zijn deze drie onderdelen de totale leveringsprijs. Dat is exclusief meterdiensten, btw, energiebelastingen en transportkosten. De energiebelastingen, btw en de transportkosten zijn voor alle inschrijvers hetzelfde. Deze zijn ook niet te beïnvloeden door de inschrijver.
Als je spreekt over de meterdiensten dan zijn die in zeker mate wel beïnvloedbaar. De meterdiensten moeten wel met een meetbedrijf worden overeengekomen. Dit gebeurt niet met een leverancier. De opdrachtbevestiging ook wel gunning genoemd aan een leverancier vindt dan ook plaats op leveranciersopslag, duurzaamheidsopslag en kwaliteitswensen.
FAQs
Hoe is een energierekening voor een kleinverbruiker opgebouwd?
De prijs van energie komt in stand door verschillende factoren. Jouw energierekening is opgebouwd uit verschillende pijlers. De energierekening van een kleinverbruiker is opgebouwd uit:
- Kosten die je betaalt aan de leverancier
- Netwerkkosten
- Btw
- Opslag duurzame energie en energiebelasting
Waarom schommelt de elektriciteitsprijs zo vaak?
De elektriciteitsprijs beweegt mee met de groothandels- en spotmarkt. Factoren zoals het weer, geopolitieke gebeurtenissen en grondstofprijzen beïnvloeden vraag en aanbod, waardoor de prijs per uur of dag kan veranderen.
Daalt mijn stroomprijs altijd bij veel wind of zon?
In veel gevallen wel. Als het hard waait of zonnig is, produceren windmolens en zonnepanelen meer elektriciteit. Daardoor stijgt het aanbod en kan de marktprijs dalen. Soms ontstaan er zelfs negatieve dagprijzen wanneer er een overschot is.
Heeft CO₂-uitstoot invloed op mijn energierekening?
Ja, maar indirect. CO₂-emissierechten worden door leveranciers meegenomen in de inkoopkosten van energie uit vervuilende bronnen zoals kolen- of gascentrales. Stroom uit kernenergie of volledig duurzame bronnen heeft geen CO₂-component, waardoor deze minder impact heeft van emissiekosten.
Wat is de leveranciersopslag en moet ik die altijd betalen?
Ja. De leveranciersopslag is een vergoeding die je energieleverancier rekent voor o.a. administratie, programmaverantwoordelijkheid en inkooprisico’s. Dit is meestal rond de 5% van de kale leveringsprijs en kan per leverancier verschillen.
Kan ik de belastingen op elektriciteit zelf verlagen of beïnvloeden?
Nee. Btw, energiebelasting en netwerkkosten worden door de overheid en netbeheerder vastgesteld. Deze bedragen zijn voor alle leveranciers hetzelfde en kun je niet zelf aanpassen door te vergelijken of over te stappen.
